តើអ្វីជាជម្រើសនៃរបបអាហាររបស់អ្នក? Vegan ឬ Vegetarian?
ដោយយល់ដឹងកាន់តែច្រើនពីផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមាននៃការបរិភោគសាច់ទៅលើសុខភាព មនុស្សជាច្រើនកំពុងព្យាយាមរស់នៅបែបសាមញ្ញៗហើយមិនប៉ះពាល់បរិស្ថាននាពេលប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ។ សម្រាប់របបអាហារគ្មានសាច់ មនុស្សទូទៅគិតថាជា Vegan ឬ Vegetarian។
នៅប្រទេសកម្ពុជា «អ្នកញ៉ាំម្ហូបបួស» ជាទូទៅគេសំដៅទៅលើអ្នកដែលមិនបរិភោគសាច់។ នៅពេលដែលគេនិយាយពីម្ហូបបួស គេគិតពីអាហារដែលត្រូវបានផលិតចេញពីផ្សិត និងតៅហ៊ូជំនួសសាច់។ មកដល់ពេលនេះមានចំនួនមនុស្សតិចតួចណាស់ដែលដឹងអំពីភាពខុសគ្នារវាង Vegan ឬ Vegetarian។
របបអាហារទាំងពីរប្រភេទនេះគឺជាជម្រើសដ៏ល្អមួយសម្រាប់អ្នកដែលកំពុងតែព្យាយាមទទួលទានបន្លែឱ្យបានច្រើនជាងមុន និងកាត់បន្ថយជាតិសាច់ក្នុងរបបអាហារប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេ និងសម្រាប់អ្នកដែលមានគោលបំណងសម្រកទម្ងន់ផងដែរ។ ទោះបីជារបបអាហារទាំងពីរប្រភេទនេះមានលក្ខណៈខុសគ្នាបន្តិចបន្តួចក៏ដោយ ក៏វានៅតែអាចផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ជាច្រើនដល់សុខភាពផងដែរប្រសិនបើអនុវត្តឱ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួន។
របបអាហារបួសបែបទី១ (Vegetarianism)
របបអាហារបួសបែបទី១ (Vegetarian) គឺជាការអនុវត្តដែលក្នុងនោះមិនមានការបរិភោគសាច់គ្រប់ប្រភេទទាំងសាច់ក្រហម (សាច់គោ) សាច់មាន់ សាច់ទា សាច់ត្រី និងគ្រឿងសមុទ្រ។ របបអាហារបួសប្រភេទនេះធម្មតារាប់បញ្ចូលនូវការទទួលទានបន្លែ ផ្លែឈើ គ្រាប់ធញ្ញជាតិ ស៊ុត ផលិតផលទឹកដោះគោ និងទឹកឃ្មុំ។
របបអាហារបួសបែបទី១ មានរបបអាហារខុសៗគ្នាជាច្រើនប្រភេទទៀតដូចជា៖
- របបអាហារបួសពាក់កណ្តាល (Semi-vegetarian)៖ ត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាការបត់បែនរបស់អ្នកទទួលទាន ដោយនៅពេលខ្លះពួកគេបរិភោគសត្វម្តងម្កាល។ អ្នកបរិភោគប្រភេទនេះនៅតែអាចបរិភោគសាច់មាន់ ត្រី ផលិតផលទឹកដោះគោឬស៊ុត ប៉ុន្តែពួកគេមិនទទួលទានសាច់ក្រហម (សាច់គោ ឬសាច់ក្របី) នៅក្នុងរបបអាហាររបស់ពួកគេទេ។
- របបអាហារដែលទទួលទានគ្រឿងសមុទ្រ និងត្រី (Pescatarian)៖ របបអាហារបែបនេះមានភាពខុសគ្នាបន្តិចបន្តួចពីរបបអាហារបួសពាក់កណ្តាល ដោយសារតែពួកគេមិនអាចបរិភោគសាច់ទេ ប៉ុន្តែបរិភោគត្រី និងអាហារសមុទ្រ។
- របបអាហារបែបស៊ុត និងផលិតផលទឹកដោះគោ (Lacto-ovo vegetarian)៖ អ្នកប្រកាន់របបអាហារនេះ គឺទទួលទានផលិតផលទឹកដោះគោនិងស៊ុតនៅក្នុងរបបអាហារប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេតែប៉ុណ្ណោះ ហើយពួកគេមិនបរិភោគសាច់គ្រប់ប្រភេទនៅក្នុងរបបអាហាររបស់ពួកគេនោះទេ។
- របបអាហារបែបផលិតផលទឹកដោះគោ (Lacto vegetarian)៖ ពួកគេទទួលទានតែផលិតផលទឹកដោះគោប៉ុណ្ណោះ ហើយមិនបរិភោគសាច់ ស៊ុត និងសូម្បីតែគ្រឿងសមុទ្រ។
- របបអាហារបែបស៊ុត (Ovo vegetarian)៖ ពួកគេមិនបរិភោគផលិតផលដែលមានជាតិទឹកដោះគោនោះទេ ប៉ុន្តែបរិភោគតែស៊ុតប៉ុណ្ណោះ។
របបអាហារបួសបែបទី២ (Veganism)
ក្នុងពេលប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ របបអាហារបួសបែបទី២ ត្រូវបានទទួលការចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងពីប្រជាជនទូទាំងពិភពលោកដោយសារហេតុផលមួយចំនួន ដែលជាពិសេសនោះគឺបញ្ហាពីជីវិតសត្វ និងការស្រឡាញ់បរិស្ថាន។ ការជ្រើសរើសរបបអាហារបែបនេះក្នុងគោលបំណងដោះស្រាយបញ្ហាទាក់ទងទៅនឹងការកេងប្រវ័ញ្ចលើសត្វ និងភាពសាហាវព្រៃផ្សៃ ទោះបីជាអាហារ សម្លៀកបំពាក់ ឬគោលបំណងផ្សេងៗទៀតក៏ដោយ។
របបអាហារបួសបែបទី២ (Veganism) គឺជារបបអាហារបែបមិនទទួលទានសាច់គ្រប់ប្រភេទនៅក្នុងរបបអាហារ និងផលិតផលប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃ ហើយពួកគេបរិភោគតែបន្លែតែប៉ុណ្ណោះ។ អ្នកល្បីៗជាច្រើនដូចជា Ariana Grande (តារាចម្រៀង) Miley Cyrus (តារាចម្រៀង) Ellen DeGeneres (ពិធីករ) និងមនុស្សជាច្រើនទៀតសុទ្ធតែជាអ្នកញ៉ាំបួសបែបទី២ នេះ។
របបអាហារបួសបែបទី២នេះ ក៏ត្រូវបានបែងចែកជាប្រភេទផ្សេងៗគ្នាផងដែររួមមាន៖
- Dietary Vegan៖ ពួកគេជាអ្នកបរិភោគបន្លែដែលនេះមានន័យថា ពួកគេមិនបរិភោគផលិតផលដែលមានជាតិសាច់នៅក្នុងរបបអាហាររបស់ពួកគេ ប៉ុន្តែពួកគេអាចប្រើផលិតផលផ្សេងទៀតដូចជាសម្លៀកបំពាក់ឬគ្រឿងសំអាងដែលផលិតចេញមកពីសត្វ។
- Whole-food vegans៖ គេចូលចិត្តទទួលទានផ្លែឈើ បន្លែ គ្រាប់ធញ្ញជាតិផ្សេងៗជាងរបបអាហារផ្សេងៗទៀត។
- Junk-food vegans៖ អ្នកដែលទទួលយករបបអាហារនេះ ទទួលទានអាហារកំប៉ុងបួស។
- Raw-food vegans៖ អ្នកប្រកាន់យករបបអាហារបែបនេះ គឺទទួលទានតែអាហារឆៅ ឬចម្អិននៅសីតុណ្ហភាពក្រោម ៤៨អង្សាសេ។
អត្ថប្រយោជន៍ផ្នែកសុខភាពនៃអ្នកហូបបួសទាំងពីរបែប
ការទទួលទានបន្លែ និងមិនទទួលទានសាច់ក្រហម ផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ជាច្រើនដូចជា៖
- ការបន្ថយហានិភ័យនៃការកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែមទាំងពីរប្រភេទ និងជំងឺធាត់
- កាត់បន្ថយកម្រិតជាតិកូឡេសស្តូរ៉ុល (cholesterol)
- សម្រួលឱ្យសរសៃឈាមដើរស្រួល
- កាត់បន្ថយភាពអតុល្យភាពនៃអ៊ីយ៉ុងក្នុងខ្លួនដែលប៉ះពាល់សុខភាព និងការរលាក
- កាត់បន្ថយហានិភ័យនៃការកើតជំងឺបេះដូង និងជំងឺមហារីកផ្សេងៗ
គន្លឹះសម្រាប់អ្នកចង់ប្រកាន់យករបបអាហារបួស
សម្រាប់អ្នកចង់ផ្លាស់ប្ដូររបបអាហារទៅជាអាហារបួសគួរ៖
- ចាប់ផ្តើមពីមុខម្ហូបដែលខ្លួនសុំា ដោយមិនប្រើសាច់
- ឈ្វេងយល់ឱ្យច្បាស់អំពីតម្រូវការនៃសារធាតុចិញ្ចឹមសម្រាប់រាងកាយ
- ត្រួតពិនិត្យមើលពីគន្លឹះ និងការណែនាំពីប្រភពសុខភាពដែលអាចទុកចិត្តបាន
- សិក្សាពីការចម្អិនអាហារបួសងាយៗពីអ៊ីនធឺណិត
ប្រភពនៃការទទួលបានជាតិប្រូតេអ៊ីនសម្រាប់អ្នកជ្រើសរើសរបបអាហារបួស
បញ្ហាចម្បងនៃការទទួលទានម្ហូបបួសជាប្រចាំ គឺកង្វះជាតិប្រូតេអ៊ីន ប៉ុន្តែអ្នកហូបបួសអាចទទួលបន្លែមួយចំនួនដើម្បីបង្គ្រប់ជាតិប្រូតេអ៊ីនដែលរួមមាន៖
- ហោឡាំងតាវ (Green peas)
- ទឹកសណ្តែក
- Oatmeal
- អង្ករសម្រូប
- ពពួកសណ្ដែកដី
- ពពួកផ្លែឈើដូចជា ត្របែក ចេក ប័រ ឃីវី (kiwi) ក្រូច
- ពពួកបន្លែដូចជា ប៉េងប៉ោះ ផ្កាខាត់ណា ត្រសក់ ស្ពៃក្ដោប៕
