ព័ត៌មានដើម្បីជួយលោកអ្នក និងក្រុមគ្រួសារអ្នកក្នុងការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃដោយសុភមង្គល និងសុខភាពល្អ
អាចហៅផងដែរថា អ៊ិនកូវី ២០១៩ ឬវីរុសកូរ៉ូណាថ្មី ២០១៩
ពាក្យថា “មេរោគកូរ៉ូណា” ផ្សំឡើងមកពីពាក្យ “មេរោគ” និង “កូរ៉ូណា” ដែលជាភាសាឡាតាំងមានន័យថា “កម្រងផ្កា ឬមកុដ”។ គេអាចកំណត់លក្ខណ:សម្គាល់របស់មេរោគនេះបានតាមរយ:បន្លាស្រួចៗព័ទ្ធជុំវិញនៅលើផ្ទៃខាងក្រៅរបស់វា ហើយមេរោគនេះស្ថិតនៅក្នុងក្រុមគ្រួសារមេរោគដ៏ធំមួយដែលអាចបង្កជំងឺដល់មនុស្ស និងសត្វបាន។ មេរោគមួយចំនួននៃគ្រួសារមេរោគកូរ៉ូណា អាចបង្កឱ្យមនុស្សមានរោគផ្លូវដង្ហើមពីជំងឺផ្ដាសាយធម្មតារហូតដល់ជំងឺធ្ងន់ធ្ងរជាច្រើនទៀត ដូចជាជំងឺរោគសញ្ញាផ្លូវដង្ហើមម៊ឺស (MERS) និងជំងឺរោគសញ្ញាផ្លូវដង្ហើមសារ (SARS)។
មេរោគដែលគេរកឃើញថ្មីបំផុតមួយនៅក្នុងគ្រួសារមេរោគកូរ៉ូណា គឺត្រូវបានគេដឹងថាបង្កឱ្យមានជំងឺកូវីដ១៩ ដែលជាជំងឺមួយប៉ះពាល់ដល់សួត និងផ្លូវដង្ហើមរបស់មនុស្ស។ មេរោគនេះអាចរីករាលដាលជាចម្បងតាមរយៈតំណក់ទឹកមាត់ នៅពេលអ្នកដែលឆ្លងជំងឺនិយាយ ក្អក ឬកណ្ដាស់។
ការឆ្លងមេរោគកូរ៉ូណាភាគច្រើននឹងអាចបង្កទៅជាជំងឺផ្លូវដង្ហើមដែលមានលក្ខណ:ស្រាល និងមធ្យម ហើយអាចជាសះស្បើយឡើងវិញដោយមិនចាំបាច់ត្រូវការទទួលការព្យាបាលពិសេសពីមន្ទីរពេទ្យឡើយ។ រោគសញ្ញាទូទៅនៃជំងឺកូវីដ១៩ គឺគ្រុនក្តៅ ក្អកស្ងួត និងអស់កម្លាំង។ អ្នកជំងឺខ្លះក៏អាចមានអាការៈឈឺចុកចាប់រាងកាយ តឹងច្រមុះ ឈឺបំពង់ក ឬរាកផងដែរ។ រោគសញ្ញាទាំងនេះភាគច្រើនមានលក្ខណ:ស្រាល ហើយលេចចេញបន្តិចម្តងៗ។ មនុស្សខ្លះទៀតដែលឆ្លងមេរោគនេះ លេចចេញតែរោគសញ្ញាស្រាលប៉ុណ្ណោះ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ បុគ្គលគ្រប់រូបសុទ្ធតែអាចធ្លាក់ខ្លួនឈឺធ្ងន់ដោយសារការឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ ជាពិសេសទៅទៀតនោះ សូម្បីតែអ្នកដែលមានរោគសញ្ញាស្រាលក៏អាចចម្លងមេរោគនេះទៅអ្នកដទៃបានយ៉ាងរហ័សផងដែរ។ ដូច្នេះ មនុស្សគ្រប់វ័យទាំងអស់ដែលមានអាការ:គ្រុនក្តៅ ក្អក និងពិបាកដកដង្ហើម គួរតែស្វែងរកការធ្វើតេស្ដ និងការព្យាបាលជាបន្ទាន់។
ដូចគ្នាទៅនឹងជំងឺផ្លូវដង្ហើមផ្សេងៗដូចជាជំងឺផ្ដាសាយធំ ឬផ្ដាសាយទូទៅ ការចាត់វិធានការទៅលើសុខុមាលភាពសាធារណៈពិតជាមានសារសំខាន់ណាស់ក្នុងការបន្ថយការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ ហើយវិធានការទាំងនេះរួមមាន៖
រហូតមកដល់ពេលនេះ យើងពុំទាន់មានវ៉ាក់សាំងការពារ ហើយក៏ពុំមានថ្នាំព្យាបាលមេរោគនេះឱ្យជាសះស្បើយនៅឡើយនោះទេ។ អ្នកឆ្លងដែលមានអាការៈស្រាល គឺអាចសម្រាកព្យាបាលដោយខ្លួនឯងនៅផ្ទះបាន ហើយចំណែកឯអ្នកឆ្លងដែលមានអាការៈធ្ងន់ធ្ងរ ត្រូវសម្រាកព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យដើម្បីទទួលការថែទាំ និងការសង្គ្រោះជីវិតចាំបាច់រហូតដល់អាចជាសះស្បើយឡើងវិញ។ អ្នកជំងឺដែលមានអាការៈធ្ងន់ធ្ងរភាគច្រើនអាចជាសះស្បើយ ដោយសារការយកចិត្តទុកដាក់ថែទាំចាំបាច់បែបនេះពីមន្ទីរពេទ្យ។
វ៉ាក់សាំងការពារ និងថ្នាំដែលមានសក្ដានុពលមួយចំនួនក្នុងការព្យាបាលជំងឺកូវីដ១៩ គឺកំពុងត្រូវបានគេធ្វើការស្រាវជ្រាវនៅឡើយ។ វ៉ាក់សាំង និងថ្នាំទាំងនោះកំពុងត្រូវបានគេសាកល្បងប្រើប្រាស់នៅបណ្តាប្រទេសជាច្រើន ហើយអង្គការពិភពលោកមួយចំនួនដូចជាអង្គការសុខភាពពិភពលោក ក៏កំពុងសម្របសម្រួលកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដល់ការបង្កើតវ៉ាក់សាំង និងថ្នាំព្យាបាលជំងឺកូវីដ១៩ នេះផងដែរ៕
នៅលើកោះទ្រង់ ស្ថិតនៅកណ្តាលទន្លេមេគង្គ ទេសចរអាចឈ្វេងយល់ពីជីវិតរស់នៅរបស់ប្រជាជនកម្ពុជានៅតាមជនបទ ហើយប្រហែលជាអាចមើលឃើញសត្វផ្សោតដែលមានជម្រកនៅក្នុងទន្លេមេគង្គទៀតផង។
អត្ថបទដោយ Paul Millar
ការធ្វើដំណើរកម្សាន្តប្រកបដោយភាពវ័យឆ្លាត និងប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់ក្នុងរដូវកាលកូវីដ១៩ អាចធ្វើឱ្យអ្នករួចផុតពីមេរោគដ៏សាហាវនេះបាន។
ដំណើរកម្សាន្ត ការរុករកវប្បធម៌ និងធម្មជាតិប្រទេសកម្ពុជាតាមរយៈការផ្លាស់ប្ដូរទិសដៅទេសចរណ៍ដែលបង្ហាញពីទីតាំងប្លែកៗមួយចំនួន។
អត្ថបទដោយ CRISTYN LLOYD
អេដស៍ជាជំងឺកាចសាហាវមួយដែលមកដល់ពេលនេះពុំទាន់មានថ្នាំព្យាបាលនៅឡើយនោះទេ។ ជំងឺនេះនៅតែជាដំបៅសង្គម ហើយនៅក្នុងសង្គមមួយចំនួន អ្នកជំងឺនៅតែត្រូវអ្នកជុំវិញខ្លួនរើសអើង។
ពិធីរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ គឺជាពិធីមួយដ៏សំខាន់ក្នុងឆាកជីវិតរបស់មនុស្សភាគច្រើន ហើយក៏ជាទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរដែលមានជាយូរលង់ណាស់មកហើយ។ ទោះបីជាមានការផ្លាស់ប្ដូរខ្លះៗទៅតាមបរិបទនៃសម័យកាលក្តី ពិធីសិរីមង្គលនេះនៅតែត្រូវបានគេផ្តល់តម្លៃ និងប្រតិបត្តិមកជាហូរហែ។
អ្នកប្រហែលជាបានឃើញព័ត៌មានអំពីគ្រុនឈីកជាច្រើននាពេលថ្មីៗនេះ។ តើអ្វីទៅជាជំងឺគ្រុនឈីក?
ឈ្វេងយល់ពីរបៀបនៃការកាត់បន្ថយការខ្ជះខ្ជាយអាហារ
តើអ្វីជាជម្រើសនៃរបបអាហាររបស់អ្នក? Vegan ឬ Vegetarian?
តើការចាក់សាក់បែបបុរាណ ឬការសាក់យ័ន្តបែបខ្មែរនេះនឹងនៅតែអាចបន្តដំណើររបស់ខ្លួននៅក្នុងយុគសម័យទំនើបបានទៀតដែរឬទេ?
ទឹកសំខាន់ណាស់សម្រាប់ជីវិត។ ទោះជាយ៉ាងណា មនុស្សមួយចំនួនព្យាយាមទទួលទានទឹករ៉ែឱ្យបានច្រើន ពីព្រោះវាត្រូវបានគេបង្ហាញថាផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ជាច្រើនដល់សុខភាព។ តើពិតមែនឬទេដែលថាទឹករ៉ែតែងតែផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់សុខភាព?
«បើសិនខ្ញុំមិនមានបទពិសោធន៍ក្នុងការស្រាវជ្រាវពីមុនមកទេ ខ្ញុំគិតថាខ្ញុំអាចនឹងប្រើប្រាស់អារម្មណ៍ច្រើនក្នុងការឆ្លើយតប ឬបញ្ចេញមតិទៅលើបញ្ហាដែលកើតឡើងនៅក្នុងសង្គម»។
អ្នកអាចអនុវត្តនូវលំហាត់ប្រាណងាយៗដោយខ្លួនឯង និងមិនអស់ប្រាក់
