ព័ត៌មានដើម្បីជួយលោកអ្នក និងក្រុមគ្រួសារអ្នកក្នុងការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃដោយសុភមង្គល និងសុខភាពល្អ
អាចហៅផងដែរថា អ៊ិនកូវី ២០១៩ ឬវីរុសកូរ៉ូណាថ្មី ២០១៩
ពាក្យថា “មេរោគកូរ៉ូណា” ផ្សំឡើងមកពីពាក្យ “មេរោគ” និង “កូរ៉ូណា” ដែលជាភាសាឡាតាំងមានន័យថា “កម្រងផ្កា ឬមកុដ”។ គេអាចកំណត់លក្ខណ:សម្គាល់របស់មេរោគនេះបានតាមរយ:បន្លាស្រួចៗព័ទ្ធជុំវិញនៅលើផ្ទៃខាងក្រៅរបស់វា ហើយមេរោគនេះស្ថិតនៅក្នុងក្រុមគ្រួសារមេរោគដ៏ធំមួយដែលអាចបង្កជំងឺដល់មនុស្ស និងសត្វបាន។ មេរោគមួយចំនួននៃគ្រួសារមេរោគកូរ៉ូណា អាចបង្កឱ្យមនុស្សមានរោគផ្លូវដង្ហើមពីជំងឺផ្ដាសាយធម្មតារហូតដល់ជំងឺធ្ងន់ធ្ងរជាច្រើនទៀត ដូចជាជំងឺរោគសញ្ញាផ្លូវដង្ហើមម៊ឺស (MERS) និងជំងឺរោគសញ្ញាផ្លូវដង្ហើមសារ (SARS)។
មេរោគដែលគេរកឃើញថ្មីបំផុតមួយនៅក្នុងគ្រួសារមេរោគកូរ៉ូណា គឺត្រូវបានគេដឹងថាបង្កឱ្យមានជំងឺកូវីដ១៩ ដែលជាជំងឺមួយប៉ះពាល់ដល់សួត និងផ្លូវដង្ហើមរបស់មនុស្ស។ មេរោគនេះអាចរីករាលដាលជាចម្បងតាមរយៈតំណក់ទឹកមាត់ នៅពេលអ្នកដែលឆ្លងជំងឺនិយាយ ក្អក ឬកណ្ដាស់។
ការឆ្លងមេរោគកូរ៉ូណាភាគច្រើននឹងអាចបង្កទៅជាជំងឺផ្លូវដង្ហើមដែលមានលក្ខណ:ស្រាល និងមធ្យម ហើយអាចជាសះស្បើយឡើងវិញដោយមិនចាំបាច់ត្រូវការទទួលការព្យាបាលពិសេសពីមន្ទីរពេទ្យឡើយ។ រោគសញ្ញាទូទៅនៃជំងឺកូវីដ១៩ គឺគ្រុនក្តៅ ក្អកស្ងួត និងអស់កម្លាំង។ អ្នកជំងឺខ្លះក៏អាចមានអាការៈឈឺចុកចាប់រាងកាយ តឹងច្រមុះ ឈឺបំពង់ក ឬរាកផងដែរ។ រោគសញ្ញាទាំងនេះភាគច្រើនមានលក្ខណ:ស្រាល ហើយលេចចេញបន្តិចម្តងៗ។ មនុស្សខ្លះទៀតដែលឆ្លងមេរោគនេះ លេចចេញតែរោគសញ្ញាស្រាលប៉ុណ្ណោះ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ បុគ្គលគ្រប់រូបសុទ្ធតែអាចធ្លាក់ខ្លួនឈឺធ្ងន់ដោយសារការឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ ជាពិសេសទៅទៀតនោះ សូម្បីតែអ្នកដែលមានរោគសញ្ញាស្រាលក៏អាចចម្លងមេរោគនេះទៅអ្នកដទៃបានយ៉ាងរហ័សផងដែរ។ ដូច្នេះ មនុស្សគ្រប់វ័យទាំងអស់ដែលមានអាការ:គ្រុនក្តៅ ក្អក និងពិបាកដកដង្ហើម គួរតែស្វែងរកការធ្វើតេស្ដ និងការព្យាបាលជាបន្ទាន់។
ដូចគ្នាទៅនឹងជំងឺផ្លូវដង្ហើមផ្សេងៗដូចជាជំងឺផ្ដាសាយធំ ឬផ្ដាសាយទូទៅ ការចាត់វិធានការទៅលើសុខុមាលភាពសាធារណៈពិតជាមានសារសំខាន់ណាស់ក្នុងការបន្ថយការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ ហើយវិធានការទាំងនេះរួមមាន៖
រហូតមកដល់ពេលនេះ យើងពុំទាន់មានវ៉ាក់សាំងការពារ ហើយក៏ពុំមានថ្នាំព្យាបាលមេរោគនេះឱ្យជាសះស្បើយនៅឡើយនោះទេ។ អ្នកឆ្លងដែលមានអាការៈស្រាល គឺអាចសម្រាកព្យាបាលដោយខ្លួនឯងនៅផ្ទះបាន ហើយចំណែកឯអ្នកឆ្លងដែលមានអាការៈធ្ងន់ធ្ងរ ត្រូវសម្រាកព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យដើម្បីទទួលការថែទាំ និងការសង្គ្រោះជីវិតចាំបាច់រហូតដល់អាចជាសះស្បើយឡើងវិញ។ អ្នកជំងឺដែលមានអាការៈធ្ងន់ធ្ងរភាគច្រើនអាចជាសះស្បើយ ដោយសារការយកចិត្តទុកដាក់ថែទាំចាំបាច់បែបនេះពីមន្ទីរពេទ្យ។
វ៉ាក់សាំងការពារ និងថ្នាំដែលមានសក្ដានុពលមួយចំនួនក្នុងការព្យាបាលជំងឺកូវីដ១៩ គឺកំពុងត្រូវបានគេធ្វើការស្រាវជ្រាវនៅឡើយ។ វ៉ាក់សាំង និងថ្នាំទាំងនោះកំពុងត្រូវបានគេសាកល្បងប្រើប្រាស់នៅបណ្តាប្រទេសជាច្រើន ហើយអង្គការពិភពលោកមួយចំនួនដូចជាអង្គការសុខភាពពិភពលោក ក៏កំពុងសម្របសម្រួលកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដល់ការបង្កើតវ៉ាក់សាំង និងថ្នាំព្យាបាលជំងឺកូវីដ១៩ នេះផងដែរ៕
ដើម្បីធានាថាស្ថាប័ននិងគោលនយោបាយរបស់ប្រទេសជាតិ នឹងដំណើរការសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាគ្រប់រូប មជ្ឈមណ្ឌលពង្រឹងអភិបាលកិច្ច និងសង្គមសម្រាប់គ្រប់គ្នា នៃវិទ្យាស្ថានបណ្តុះបណ្តាល និងស្រាវជ្រាវដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា (CDRI) បានបង្វែរការយកចិត្តទុកដាក់របស់ខ្លួនទៅលើបញ្ហាដែលបន្ទាន់ បំផុតសម្រាប់ប្រជាជនដែលងាយរងគ្រោះ។
ការយល់ច្បាស់ពីជំនាញក្នុងការប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយមនុស្សជុំវិញខ្លួន ជាបំនិនដ៏ចាំបាច់មួយ ដែលអាចយកមកប្រើប្រាស់ពេញមួយជីវិត។ ជាពិសេស វាជាតម្រូវការសំខាន់ ដែលអាចធ្វើឱ្យអ្នកកាន់តែមាន ភាពងាយស្រួលក្នុងការសិក្សា ពេលធ្វើការ និងការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ។
ទន្ទឹមនឹងក្រពើភ្នំនៅក្នុងព្រៃ ប្រឈមនឹងការផុតពូជ អ្នកអភិរក្សកំពុងងាកទៅរកជំនួយពីកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមក្រពើនៅតំបន់ អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ទោះបីជាដឹងថាតួនាទីរបស់ពួកគេ ក៏រួមចំណែកជម្រុញការបាត់បង់សត្វប្រភេទនេះក៏ដោយ។
ស្របពេលដែលកម្ពុជាកំពុងមានការអភិវឌ្ឍផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ការសង្កេតទៅលើគន្លងការអភិវឌ្ឍ ក្លាយជាផ្នែកសំខាន់មួយ ក្នុងការធានានូវវឌ្ឍនភាពនាពេលអនាគត។ មជ្ឈមណ្ឌលអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្ម នៃវិទ្យាស្ថានបណ្តុះបណ្តាល និងស្រាវជ្រាវដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា(CDRI) បាននាំមុខគេក្នុងការតម្រង់ទិស និងវិភាគកំណើននេះ ដើម្បីផ្តល់ជូននូវទិន្នន័យដ៏មានតម្លៃ ទៅដល់អ្នកបង្កើតគោលនយោបាយ ក្នុងការរៀបចំអនាគតសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសជាតិ។
ក្រសួងបរិស្ថាន រៀបចំដាក់ស្នើជាលើកដំបូង នូវសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក «ធម្មជាតិ» និងឧទ្យានភូគព្ភសាស្ត្រសាកល ឬ Geopark
ប្រព័ន្ធអប់រំរបស់ប្រទេសមួយ ប្រៀបដូចជាឧបករណ៍វាស់វែងយ៉ាងច្បាស់មួយ ដែលបង្ហាញពីការអភិវឌ្ឍនាពេលអនាគត។ មជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវ និងនវានុវត្តន៍អប់រំ នៃវិទ្យាស្ថានបណ្តុះបណ្តាល និងស្រាវជ្រាវដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា (CDRI) កំពុងបន្តធ្វើការវិភាគទិដ្ឋភាពអប់រំនៅកម្ពុជា ដើម្បីផ្ដល់អនុសាស៍ឲ្យមានការបង្កើតគោលនយោបាយរដ្ឋាភិបាលដ៏មានអត្ថន័យ ។
ជាមួយតួនាទីដ៏មានឥទ្ធិពលនៅក្នុងវប្បធម៌ និងសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា កសិកម្មក៏ជាសសរស្តម្ភនៃការងាររបស់វិទ្យាស្ថានបណ្ដុះបណ្ដាល និងស្រាវជា្រវដើម្បីអភិឌ្ឍន៍កម្ពុជា CDRI ដោយមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវគោលនយោបាយកសិកម្ម និងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ បានបង្វែរការយកចិត្តទុកដាក់មកលើវិស័យដ៏សំខាន់នេះ។
ក្រុមហ៊ុនឈូសឆាយព្រៃនៅតំបន់អភិរក្ស ភ្នំតាម៉ៅ បានងាកមកដាំកូនឈើឡើងវិញ ក្រោយពីមានការផ្ទុះឡើងនូវមតិសាធារណៈ ដែលធ្វើឲ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រីចេញអន្តរាគមលើបណ្តាញសង្គម។
ការបង្កើតស្នាដៃ និងអ្វីថ្មីៗទាំងអស់សុទ្ធតែត្រូវបានកកើតឡើងពីគំនិត និងការច្នៃប្រឌិតរបស់មនុស្ស។ ជាពិសេសគំនិតច្នៃប្រឌិតទាំងអស់នេះ អាចបង្កើតឱ្យមានភាពងាយស្រួលជាច្រើនដល់មនុស្ស និងសង្គមទាំងមូល។
ភាពស្រពិចស្រពិលក្នុងការធ្វើនិយ័តកម្ម បង្កផលប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន ស្របពេលដែលមានការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គីសនីខ្នាតតូចទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា និងជុំវិញពិភពលោក
សៀវភៅ «ដុំហ្វីលមរតក» លេចចេញរូបរាង ដើម្បីបំពេញចន្លោះប្រហោងព័ត៌មាន
អំពីឧស្សាហកម្មភាពយន្តនៅកម្ពុជា ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៦០ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៥។
ការលើកលែងផ្លូវច្បាប់ និងការការពារមិនច្បាស់លាស់ បានត្រួសត្រាយផ្លូវ សម្រាប់ការសាងសង់ និងរំខានជីវិតសត្វព្រៃ នៅក្នុងព្រៃភ្នំតាម៉ៅរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។
