ឥទ្ធិពលនៃស្តង់ដារសម្រស់ក្នុងសង្គមកម្ពុជា
សម្រស់ជាអំណោយដ៏មានតម្លៃដែលអ្នកទទួលបានឥតព្រាងទុកពីធម្មជាតិ ផ្ទុយពីស្តង់ដារសម្រស់ដែលជាការរំពឹងទុកដ៏មានឥទ្ធិពលដែលអ្នកទទួលបានពីសង្គម។
Focus team
03/07/2020
សុខុមាលភាព
ព័ត៌មានដើម្បីជួយលោកអ្នក និងក្រុមគ្រួសារអ្នកក្នុងការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃដោយសុភមង្គល និងសុខភាពល្អ
Coronavirus (COVID‑19)
អាចហៅផងដែរថា អ៊ិនកូវី ២០១៩ ឬវីរុសកូរ៉ូណាថ្មី ២០១៩
ពាក្យថា “មេរោគកូរ៉ូណា” ផ្សំឡើងមកពីពាក្យ “មេរោគ” និង “កូរ៉ូណា” ដែលជាភាសាឡាតាំងមានន័យថា “កម្រងផ្កា ឬមកុដ”។ គេអាចកំណត់លក្ខណ:សម្គាល់របស់មេរោគនេះបានតាមរយ:បន្លាស្រួចៗព័ទ្ធជុំវិញនៅលើផ្ទៃខាងក្រៅរបស់វា ហើយមេរោគនេះស្ថិតនៅក្នុងក្រុមគ្រួសារមេរោគដ៏ធំមួយដែលអាចបង្កជំងឺដល់មនុស្ស និងសត្វបាន។ មេរោគមួយចំនួននៃគ្រួសារមេរោគកូរ៉ូណា អាចបង្កឱ្យមនុស្សមានរោគផ្លូវដង្ហើមពីជំងឺផ្ដាសាយធម្មតារហូតដល់ជំងឺធ្ងន់ធ្ងរជាច្រើនទៀត ដូចជាជំងឺរោគសញ្ញាផ្លូវដង្ហើមម៊ឺស (MERS) និងជំងឺរោគសញ្ញាផ្លូវដង្ហើមសារ (SARS)។
មេរោគដែលគេរកឃើញថ្មីបំផុតមួយនៅក្នុងគ្រួសារមេរោគកូរ៉ូណា គឺត្រូវបានគេដឹងថាបង្កឱ្យមានជំងឺកូវីដ១៩ ដែលជាជំងឺមួយប៉ះពាល់ដល់សួត និងផ្លូវដង្ហើមរបស់មនុស្ស។ មេរោគនេះអាចរីករាលដាលជាចម្បងតាមរយៈតំណក់ទឹកមាត់ នៅពេលអ្នកដែលឆ្លងជំងឺនិយាយ ក្អក ឬកណ្ដាស់។
ការឆ្លងមេរោគកូរ៉ូណាភាគច្រើននឹងអាចបង្កទៅជាជំងឺផ្លូវដង្ហើមដែលមានលក្ខណ:ស្រាល និងមធ្យម ហើយអាចជាសះស្បើយឡើងវិញដោយមិនចាំបាច់ត្រូវការទទួលការព្យាបាលពិសេសពីមន្ទីរពេទ្យឡើយ។ រោគសញ្ញាទូទៅនៃជំងឺកូវីដ១៩ គឺគ្រុនក្តៅ ក្អកស្ងួត និងអស់កម្លាំង។ អ្នកជំងឺខ្លះក៏អាចមានអាការៈឈឺចុកចាប់រាងកាយ តឹងច្រមុះ ឈឺបំពង់ក ឬរាកផងដែរ។ រោគសញ្ញាទាំងនេះភាគច្រើនមានលក្ខណ:ស្រាល ហើយលេចចេញបន្តិចម្តងៗ។ មនុស្សខ្លះទៀតដែលឆ្លងមេរោគនេះ លេចចេញតែរោគសញ្ញាស្រាលប៉ុណ្ណោះ។
- មនុស្សភាគច្រើន (ប្រហែល ៨០%) បានជាសះស្បើយពីជំងឺនេះដោយពុំចាំបាច់ទទួលការព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យ
- មនុស្សម្នាក់ក្នុងចំណោមមនុស្ស ៥នាក់ដែលបានឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ អាចវិវឌ្ឍទៅជាអាការៈធ្ងន់ធ្ងរ ហើយពិបាកដកដង្ហើម
- មនុស្សវ័យចំណាស់ និងអ្នកដែលកំពុងមានជំងឺមួយចំនួនដូចជាជំងឺលើសឈាម បញ្ហាបេះដូង និងសួត ជំងឺទឹកនោមផ្អែម ឬជំងឺមហារីក គឺមានហានិភ័យខ្ពស់ក្នុងការវិវឌ្ឍទៅជាអាការ:ធ្ងន់ធ្ងរក្រោយពីការឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ បុគ្គលគ្រប់រូបសុទ្ធតែអាចធ្លាក់ខ្លួនឈឺធ្ងន់ដោយសារការឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ ជាពិសេសទៅទៀតនោះ សូម្បីតែអ្នកដែលមានរោគសញ្ញាស្រាលក៏អាចចម្លងមេរោគនេះទៅអ្នកដទៃបានយ៉ាងរហ័សផងដែរ។ ដូច្នេះ មនុស្សគ្រប់វ័យទាំងអស់ដែលមានអាការ:គ្រុនក្តៅ ក្អក និងពិបាកដកដង្ហើម គួរតែស្វែងរកការធ្វើតេស្ដ និងការព្យាបាលជាបន្ទាន់។
ដូចគ្នាទៅនឹងជំងឺផ្លូវដង្ហើមផ្សេងៗដូចជាជំងឺផ្ដាសាយធំ ឬផ្ដាសាយទូទៅ ការចាត់វិធានការទៅលើសុខុមាលភាពសាធារណៈពិតជាមានសារសំខាន់ណាស់ក្នុងការបន្ថយការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ ហើយវិធានការទាំងនេះរួមមាន៖
- ត្រូវនៅផ្ទះប្រសិនបើឈឺ
- ពាក់ម៉ាស់ដើម្បីការពារខ្លួនអ្នក និងអ្នកដទៃ
- គ្របមាត់ និងច្រមុះរបស់អ្នកជាមួយនឹងក្រដាសជូតមាត់ ឬបែរមុខចេញនៅពេលក្អក ឬកណ្ដាស់ រួចបោះចោលក្រដាសជូតមាត់ដែលប្រើរួចក្នុងធុងសំរាម
- លាងដៃឱ្យបានញឹកញាប់ជាមួយសាប៊ូ និងទឹក
- សម្អាតផ្ទៃ និងវត្ថុដែលប៉ះពាល់ញឹកញាប់
- រក្សាចម្ងាយយ៉ាងហោចណាស់ ២-៤ម៉ែត្រពីអ្នកដទៃ
រហូតមកដល់ពេលនេះ យើងពុំទាន់មានវ៉ាក់សាំងការពារ ហើយក៏ពុំមានថ្នាំព្យាបាលមេរោគនេះឱ្យជាសះស្បើយនៅឡើយនោះទេ។ អ្នកឆ្លងដែលមានអាការៈស្រាល គឺអាចសម្រាកព្យាបាលដោយខ្លួនឯងនៅផ្ទះបាន ហើយចំណែកឯអ្នកឆ្លងដែលមានអាការៈធ្ងន់ធ្ងរ ត្រូវសម្រាកព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យដើម្បីទទួលការថែទាំ និងការសង្គ្រោះជីវិតចាំបាច់រហូតដល់អាចជាសះស្បើយឡើងវិញ។ អ្នកជំងឺដែលមានអាការៈធ្ងន់ធ្ងរភាគច្រើនអាចជាសះស្បើយ ដោយសារការយកចិត្តទុកដាក់ថែទាំចាំបាច់បែបនេះពីមន្ទីរពេទ្យ។
វ៉ាក់សាំងការពារ និងថ្នាំដែលមានសក្ដានុពលមួយចំនួនក្នុងការព្យាបាលជំងឺកូវីដ១៩ គឺកំពុងត្រូវបានគេធ្វើការស្រាវជ្រាវនៅឡើយ។ វ៉ាក់សាំង និងថ្នាំទាំងនោះកំពុងត្រូវបានគេសាកល្បងប្រើប្រាស់នៅបណ្តាប្រទេសជាច្រើន ហើយអង្គការពិភពលោកមួយចំនួនដូចជាអង្គការសុខភាពពិភពលោក ក៏កំពុងសម្របសម្រួលកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដល់ការបង្កើតវ៉ាក់សាំង និងថ្នាំព្យាបាលជំងឺកូវីដ១៩ នេះផងដែរ៕
តើមនុស្សដែលញញឹម សុទ្ធតែគ្មានជំងឺបាក់ទឹកចិត្តឬ (Smiling Depression)?
គួរយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះសុខុមាលភាពរបស់ខ្លួនឯង និងមនុស្សជាទីស្រឡាញ់របស់អ្នក។ គប្បីអង្កេត និងប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះរោគសញ្ញានៃជំងឺបាក់ទឹកចិត្តបែបមុខញញឹម។
Focus team
02/07/2020
បទសម្ភាសន៍៖ ការតស៊ូរបស់កីឡាការិនីឡើងជញ្ជាំងនៅកម្ពុជា
«ប្រសិនបើអ្នកស្រឡាញ់ និងចង់ធ្វើកិច្ចការអ្វីមួយ សូមកុំឱ្យការគិតរបស់អ្នកដទៃប៉ះពាល់ដល់ក្តីស្រមៃខ្លួនឯង»។
Focus team
01/07/2020
អាថ៌កំបាំងនៃកូវីដ៖ ការពិត ឬការប្រឌិត?
ការបន្តរីករាលដាលជំងឺកូវីដ១៩ទូទាំងពិភពលោក និងការផ្ទុះឡើងវិញនៅក្នុងតំបន់មួយចំនួនដែលបានគ្រប់គ្រងលើស្ថានភាពនៃជំងឺនេះបានយ៉ាងល្អផងដែរនោះ បានបណ្តាលឱ្យមនុស្សជាច្រើនសម្ដែងការបន្ទោសទៅកាន់ក្រុមមនុស្សមួយចំនួនថាជាមូលហេតុនៃការឆ្លងជំងឺ។
Jonathan Fuentes
01/07/2020
បទសម្ភាសន៍៖ តើកុមារត្រូវប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតដូចម្តេចដើម្បីឱ្យមានសុវត្ថិភាព
«យើងត្រូវដឹងថា អ៊ីនធឺណិតមិនអាចជំនួសពេលវេលាអានឬលេង ពេលវេលាហាត់ប្រាណ ឬពេលវេលានៅជាមួយគ្រួសារបាននោះទេ ពីព្រោះសកម្មភាពទាំងអស់នេះគឺសំខាន់ណាស់សម្រាប់ការលូតលាស់របស់កុមារ»។
Focus team
30/06/2020
វិធីសាស្ត្រដើម្បីអាជីវកម្មជោគជ័យពី ស៊ី អ៊ិនវេសមិន (SHE Investments)
គន្លឹះ ៧យ៉ាងពីអ្នកស្រី លឹម លីដា សហស្ថាបនិក និងជាអ្នកគ្រប់គ្រងគម្រោងរបស់ ស៊ី អ៊ិនវេសមិន (SHE Investments) សម្រាប់ស្ត្រីនិងសហគ្រិនស្ត្រី ដើម្បីចាប់ផ្តើមអាជីវកម្ម និងពង្រីកអាជីវកម្មបែបគ្រួសារ ឬអាជីវកម្មមិនផ្លូវការ។
Focus team
30/06/2020
ការរស់នៅបែបសាមញ្ញ និងរីករាយ
អ្នកមានធនធានមួយចំនួនសុខចិត្តចាប់យករបៀបរស់នៅតាមបែបធម្មតាដូចមនុស្សសាមញ្ញទូទៅ ព្រោះសម្រាប់ពួកគេការរស់នៅរបៀបនេះធ្វើឱ្យជីវិតមានន័យ និងរីករាយ។
Focus team
30/06/2020
បទសម្ភាសន៍៖ សារសំខាន់ និងឧបសគ្គរារាំងការពង្រីកអាជីវកម្មសម្រាប់សហគ្រិនស្ត្រី
សហគ្រាសសង្គម ស៊ី អ៊ិនវេសមិន (SHE Investments) ត្រូវបានស្ថាបនាឡើងដោយសហស្ថាបនិកបីរូប គឺអ្នកស្រី លឹម លីដា អ្នកស្រី សេលា ប៉យ័ និងលោក ជេម វីលសុន នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៥។
Focus team
29/06/2020
អាជីវកម្មមីក្រូសហគ្រាស សហគ្រាសខ្នាតតូច និងមធ្យមផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់សេដ្ឋកិច្ច
តើអ្វីទៅជាអាជីវកម្មមីក្រូសហគ្រាស សហគ្រាសខ្នាតតូច មធ្យម? តើសហគ្រាសបែបនេះអាចជួយពង្រឹងសេដ្ឋកិច្ចបានដោយរបៀបណា?
Focus team
26/06/2020
ការផ្លាស់ប្ដូររបៀបរៀនតាមអ៊ីនធឺណិត និងអត្ថន័យរបស់វាសម្រាប់កុមារ
តើការសិក្សានៅសាលារៀននឹងប្រែប្រួលទៅជាបែបណាក្រោយរដូវកាលជំងឺកូវីដ១៩? តើដំណោះស្រាយអប់រំតាមរយៈឌីជីថលនៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះមានឥទ្ធិពលអ្វីខ្លះលើសិស្សានុសិស្ស?
Jonathan Fuentes
25/06/2020
របៀប ឬវិធីសាស្ត្រផ្សេងៗគ្នានៃការសិក្សា
ឈ្វេងយល់ពីរបៀបនៃការសិក្សា ឬទទួលព័ត៌មានរបស់អ្នក ដើម្បីសម្រេចបាននូវសក្ដានុពលរៀនសូត្រពេញលេញមួយ។
Focus team
25/06/2020
តើត្រូវចំណាយពេលមើលអេក្រង់ឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកដូចម្តេច ដើម្បីកុំឱ្យប៉ះពាល់សុខភាព?
ភាពជឿនលឿននៅក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យាអ៊ីនធឺណិត ភាពសម្បូរបែប និងតម្លៃសមរម្យនៃឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកនៅលើទីផ្សារ បានធ្វើឱ្យទំនោរនៃការប្រើប្រាស់ឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកមានការកើនឡើងពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ។
Focus team
24/06/2020
