ឈ្វេងយល់ពីប្រព័ន្ធភាពស៊ាំ និងវិធីជួយបង្កើនប្រព័ន្ធភាពស៊ាំ
តើប្រព័ន្ធភាពស៊ាំជាអ្វី? ហើយយើងអាចបង្កើនវាបានយ៉ាងដូចម្តេច?
Focus team
02/06/2020
សុខុមាលភាព
ព័ត៌មានដើម្បីជួយលោកអ្នក និងក្រុមគ្រួសារអ្នកក្នុងការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃដោយសុភមង្គល និងសុខភាពល្អ
Coronavirus (COVID‑19)
អាចហៅផងដែរថា អ៊ិនកូវី ២០១៩ ឬវីរុសកូរ៉ូណាថ្មី ២០១៩
ពាក្យថា “មេរោគកូរ៉ូណា” ផ្សំឡើងមកពីពាក្យ “មេរោគ” និង “កូរ៉ូណា” ដែលជាភាសាឡាតាំងមានន័យថា “កម្រងផ្កា ឬមកុដ”។ គេអាចកំណត់លក្ខណ:សម្គាល់របស់មេរោគនេះបានតាមរយ:បន្លាស្រួចៗព័ទ្ធជុំវិញនៅលើផ្ទៃខាងក្រៅរបស់វា ហើយមេរោគនេះស្ថិតនៅក្នុងក្រុមគ្រួសារមេរោគដ៏ធំមួយដែលអាចបង្កជំងឺដល់មនុស្ស និងសត្វបាន។ មេរោគមួយចំនួននៃគ្រួសារមេរោគកូរ៉ូណា អាចបង្កឱ្យមនុស្សមានរោគផ្លូវដង្ហើមពីជំងឺផ្ដាសាយធម្មតារហូតដល់ជំងឺធ្ងន់ធ្ងរជាច្រើនទៀត ដូចជាជំងឺរោគសញ្ញាផ្លូវដង្ហើមម៊ឺស (MERS) និងជំងឺរោគសញ្ញាផ្លូវដង្ហើមសារ (SARS)។
មេរោគដែលគេរកឃើញថ្មីបំផុតមួយនៅក្នុងគ្រួសារមេរោគកូរ៉ូណា គឺត្រូវបានគេដឹងថាបង្កឱ្យមានជំងឺកូវីដ១៩ ដែលជាជំងឺមួយប៉ះពាល់ដល់សួត និងផ្លូវដង្ហើមរបស់មនុស្ស។ មេរោគនេះអាចរីករាលដាលជាចម្បងតាមរយៈតំណក់ទឹកមាត់ នៅពេលអ្នកដែលឆ្លងជំងឺនិយាយ ក្អក ឬកណ្ដាស់។
ការឆ្លងមេរោគកូរ៉ូណាភាគច្រើននឹងអាចបង្កទៅជាជំងឺផ្លូវដង្ហើមដែលមានលក្ខណ:ស្រាល និងមធ្យម ហើយអាចជាសះស្បើយឡើងវិញដោយមិនចាំបាច់ត្រូវការទទួលការព្យាបាលពិសេសពីមន្ទីរពេទ្យឡើយ។ រោគសញ្ញាទូទៅនៃជំងឺកូវីដ១៩ គឺគ្រុនក្តៅ ក្អកស្ងួត និងអស់កម្លាំង។ អ្នកជំងឺខ្លះក៏អាចមានអាការៈឈឺចុកចាប់រាងកាយ តឹងច្រមុះ ឈឺបំពង់ក ឬរាកផងដែរ។ រោគសញ្ញាទាំងនេះភាគច្រើនមានលក្ខណ:ស្រាល ហើយលេចចេញបន្តិចម្តងៗ។ មនុស្សខ្លះទៀតដែលឆ្លងមេរោគនេះ លេចចេញតែរោគសញ្ញាស្រាលប៉ុណ្ណោះ។
- មនុស្សភាគច្រើន (ប្រហែល ៨០%) បានជាសះស្បើយពីជំងឺនេះដោយពុំចាំបាច់ទទួលការព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យ
- មនុស្សម្នាក់ក្នុងចំណោមមនុស្ស ៥នាក់ដែលបានឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ អាចវិវឌ្ឍទៅជាអាការៈធ្ងន់ធ្ងរ ហើយពិបាកដកដង្ហើម
- មនុស្សវ័យចំណាស់ និងអ្នកដែលកំពុងមានជំងឺមួយចំនួនដូចជាជំងឺលើសឈាម បញ្ហាបេះដូង និងសួត ជំងឺទឹកនោមផ្អែម ឬជំងឺមហារីក គឺមានហានិភ័យខ្ពស់ក្នុងការវិវឌ្ឍទៅជាអាការ:ធ្ងន់ធ្ងរក្រោយពីការឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ បុគ្គលគ្រប់រូបសុទ្ធតែអាចធ្លាក់ខ្លួនឈឺធ្ងន់ដោយសារការឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ ជាពិសេសទៅទៀតនោះ សូម្បីតែអ្នកដែលមានរោគសញ្ញាស្រាលក៏អាចចម្លងមេរោគនេះទៅអ្នកដទៃបានយ៉ាងរហ័សផងដែរ។ ដូច្នេះ មនុស្សគ្រប់វ័យទាំងអស់ដែលមានអាការ:គ្រុនក្តៅ ក្អក និងពិបាកដកដង្ហើម គួរតែស្វែងរកការធ្វើតេស្ដ និងការព្យាបាលជាបន្ទាន់។
ដូចគ្នាទៅនឹងជំងឺផ្លូវដង្ហើមផ្សេងៗដូចជាជំងឺផ្ដាសាយធំ ឬផ្ដាសាយទូទៅ ការចាត់វិធានការទៅលើសុខុមាលភាពសាធារណៈពិតជាមានសារសំខាន់ណាស់ក្នុងការបន្ថយការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ ហើយវិធានការទាំងនេះរួមមាន៖
- ត្រូវនៅផ្ទះប្រសិនបើឈឺ
- ពាក់ម៉ាស់ដើម្បីការពារខ្លួនអ្នក និងអ្នកដទៃ
- គ្របមាត់ និងច្រមុះរបស់អ្នកជាមួយនឹងក្រដាសជូតមាត់ ឬបែរមុខចេញនៅពេលក្អក ឬកណ្ដាស់ រួចបោះចោលក្រដាសជូតមាត់ដែលប្រើរួចក្នុងធុងសំរាម
- លាងដៃឱ្យបានញឹកញាប់ជាមួយសាប៊ូ និងទឹក
- សម្អាតផ្ទៃ និងវត្ថុដែលប៉ះពាល់ញឹកញាប់
- រក្សាចម្ងាយយ៉ាងហោចណាស់ ២-៤ម៉ែត្រពីអ្នកដទៃ
រហូតមកដល់ពេលនេះ យើងពុំទាន់មានវ៉ាក់សាំងការពារ ហើយក៏ពុំមានថ្នាំព្យាបាលមេរោគនេះឱ្យជាសះស្បើយនៅឡើយនោះទេ។ អ្នកឆ្លងដែលមានអាការៈស្រាល គឺអាចសម្រាកព្យាបាលដោយខ្លួនឯងនៅផ្ទះបាន ហើយចំណែកឯអ្នកឆ្លងដែលមានអាការៈធ្ងន់ធ្ងរ ត្រូវសម្រាកព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យដើម្បីទទួលការថែទាំ និងការសង្គ្រោះជីវិតចាំបាច់រហូតដល់អាចជាសះស្បើយឡើងវិញ។ អ្នកជំងឺដែលមានអាការៈធ្ងន់ធ្ងរភាគច្រើនអាចជាសះស្បើយ ដោយសារការយកចិត្តទុកដាក់ថែទាំចាំបាច់បែបនេះពីមន្ទីរពេទ្យ។
វ៉ាក់សាំងការពារ និងថ្នាំដែលមានសក្ដានុពលមួយចំនួនក្នុងការព្យាបាលជំងឺកូវីដ១៩ គឺកំពុងត្រូវបានគេធ្វើការស្រាវជ្រាវនៅឡើយ។ វ៉ាក់សាំង និងថ្នាំទាំងនោះកំពុងត្រូវបានគេសាកល្បងប្រើប្រាស់នៅបណ្តាប្រទេសជាច្រើន ហើយអង្គការពិភពលោកមួយចំនួនដូចជាអង្គការសុខភាពពិភពលោក ក៏កំពុងសម្របសម្រួលកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដល់ការបង្កើតវ៉ាក់សាំង និងថ្នាំព្យាបាលជំងឺកូវីដ១៩ នេះផងដែរ៕
គុណសម្បត្តិ និងគុណវិបត្តិនៃការធ្វើការងារពីផ្ទះ
រវាងការធ្វើការក្នុងការិយាល័យ និងធ្វើការពីផ្ទះ មួយណាអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកមានលទ្ធភាពផលិតល្អជាង? អ្វីទៅជាគុណសម្បត្តិ និងគុណវិបត្តិរបស់ការធ្វើការពីផ្ទះ?
Focus team
01/06/2020
ការលើកកម្ពស់ការសិក្សាពីចម្ងាយនិងប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិកនៅកម្ពុជាអំឡុងពេលកូវីដ១៩ និងសម្រាប់អនាគត
ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា បានរៀបចំផែនការសម្រាប់ការសិក្សាពីចម្ងាយ និងតាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិកនៅកម្ពុជា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាក្នុងការសិក្សាស្របពេលនៃការផ្ទុះឡើងជំងឺកូវីដ១៩ និងដើម្បីបង្កើនសមត្ថភាពសម្រាប់ការអប់រំនៅពេលអនាគត។
Focus team
29/05/2020
បទសម្ភាសន៍៖ ដំណើរការព្យាបាលអ្នកជំងឺកូវីដ១៩នៅកម្ពុជា
កម្ពុជាបានរកឃើញករណីឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩បន្តបន្ទាប់ចាប់តាំងពីខែមករា មក។ ក៏ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋភាគច្រើននៅមិនទាន់បានដឹងអំពីព័ត៌មានទាក់ទងទៅនឹងការព្យាបាលអ្នកជំងឺកូវីដ១៩នៅឡើយទេ។
Focus team
28/05/2020
វិធីកាត់បន្ថយហានិភ័យសុខភាពដោយសារអង្គុយធ្វើការរយៈពេលយូរ
អ្នកធ្វើការពេញម៉ោងភាគច្រើនចំណាយពេលអង្គុយធ្វើការយូរ។ តើពួកគេគួរតែធ្វើអ្វី ដើម្បីកាត់បន្ថយហានិភ័យបង្កឡើងពីការអង្គុយ?
Focus team
27/05/2020
អាថ៌កំបាំងនៃកូវីដ៖ ការពិត ឬការប្រឌិត?
ព័ត៌មានដែលថាកម្រិតកម្តៅ និងកម្រិតសំណើមខ្ពស់អាចសម្លាប់មេរោគកូរ៉ូណា និងបន្ថយការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ ត្រូវបានគេចែករំលែកចាប់តាំងពីការលេចចេញឡើងនៃជំងឺនេះតាំងពីដំបូងមកម្ល៉េះ។
Jonathan Fuentes
27/05/2020
វិធីគ្រប់គ្រងការចាយវាយតាមប័ណ្ណឥណទាន (Credit Card)
អ្វីទៅជាប័ណ្ណឥណទាន? ហើយលោកអ្នកអាចគ្រប់គ្រងការប្រើប្រាស់វាបានយ៉ាងដូចម្តេច?
Focus team
26/05/2020
អ្នកធ្វើការផ្នែកប្រឆាំងអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ ស្នើពលរដ្ឋរាយការណ៍ពីអំពើហិង្សាក្នុងអំឡុងពេលជំងឺកូវីដ១៩
អំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ ជាពិសេសទៅលើស្ត្រីនៅក្នុងអំឡុងពេលនៃការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ១៩ គឺជាបញ្ហាមួយដែលអ្នកធ្វើការផ្នែកការពារសិទ្ធិស្ត្រីមានការព្រួយបារម្ភថាកើតមានឡើង។
Focus team
25/05/2020
ការលូតលាស់សេវាកម្មដឹកជញ្ជូនចំណីអាហារ បង្កើតឱកាសការងារដល់ប្រជាជនកម្ពុជា
អ្នកជំនាញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចមើលឃើញថា ទីផ្សារសេវាកម្មដឹកជញ្ជូនម្ហូបអាហារនៅប្រទេសកម្ពុជា កំពុងស្ថិតក្នុងការលូតលាស់គួរឲ្យកត់សម្គាល់ និងផ្តល់ឱកាសការងារដល់ប្រជាជនក្នុងពេលដែលអ្នកខ្លះកំពុងជួបបញ្ហាហិរញ្ញវត្ថុដោយសារវិបត្តិកូវីដ១៩។
Focus team
25/05/2020
ការស្រាវជ្រាវវ៉ាក់សាំងជំងឺកូវីដ១៩មានការជំរុញបន្ថែម ប៉ុន្តែពេលវេលានៅមិនទាន់ច្បាស់លាស់
ជាទូទៅការបង្កើតវ៉ាក់សាំង គឺជាដំណើរការដ៏លំបាក និងត្រូវការពេលវេលាច្រើនដើម្បីធានាប្រសិទ្ធភាពនៃវ៉ាក់សាំងដែលគេអនុញ្ញាតដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់។ ជាមួយនឹងការគំរាមកំហែងឥតព្រាងទុកនៃជំងឺកូវីដ១៩ ដែលធ្វើឱ្យពិភពលោកមានការផ្លាស់ប្ដូរជាច្រើន ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវកំពុងប្រឹងប្រែងកាត់បន្ថយពេលវេលាក្នុងការបង្កើតវ៉ាក់សាំងដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងមេរោគនេះឱ្យបានកាន់តែឆាប់រហ័ស។
Jonathan Fuentes
22/05/2020
ផលប៉ះពាល់របស់កូវីដ១៩ លើវិស័យអប់រំកម្ពុជា
អ្នកធ្វើការក្នុងវិស័យអប់រំ បានបង្ហាញកង្វល់ចំពោះការអប់រំនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា នៅខណៈដែលក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា បានប្រកាសបិទគ្រឹះស្ថានអប់រំគ្រប់កម្រិតទូទាំងប្រទេសដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការរាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩។
Focus team
21/05/2020
ការប៉ះពាល់សុខភាពផ្លូវចិត្តពលរដ្ឋដោយសារបញ្ហាហិរញ្ញវត្ថុក្នុងពេលជំងឺកូវីដ១៩
ប្រជាជនខ្មែរដែលជួបប្រទះនឹងវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុដោយសារបាត់បង់ការងារ និងប្រាក់ចំណូលជាប្រចាំរបស់ខ្លួនក្នុងអំឡុងពេលការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩នេះ កំពុងប្រឈមមុខនឹងការប៉ះពាល់នូវបញ្ហាសុខភាពផ្លូវចិត្តជាខ្លាំង។
Focus team
20/05/2020
