យល់ដឹងពីការយាយីតាមប្រព័ន្ធអនឡាញនៅកម្ពុជា
អ្វីទៅជាការយាយី ឬអំពើគំរាមកំហែងតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ? ហេតុអ្វីគេត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ដោះស្រាយបញ្ហានេះ?
Focus team
12/06/2020
សុខុមាលភាព
ព័ត៌មានដើម្បីជួយលោកអ្នក និងក្រុមគ្រួសារអ្នកក្នុងការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃដោយសុភមង្គល និងសុខភាពល្អ
Coronavirus (COVID‑19)
អាចហៅផងដែរថា អ៊ិនកូវី ២០១៩ ឬវីរុសកូរ៉ូណាថ្មី ២០១៩
ពាក្យថា “មេរោគកូរ៉ូណា” ផ្សំឡើងមកពីពាក្យ “មេរោគ” និង “កូរ៉ូណា” ដែលជាភាសាឡាតាំងមានន័យថា “កម្រងផ្កា ឬមកុដ”។ គេអាចកំណត់លក្ខណ:សម្គាល់របស់មេរោគនេះបានតាមរយ:បន្លាស្រួចៗព័ទ្ធជុំវិញនៅលើផ្ទៃខាងក្រៅរបស់វា ហើយមេរោគនេះស្ថិតនៅក្នុងក្រុមគ្រួសារមេរោគដ៏ធំមួយដែលអាចបង្កជំងឺដល់មនុស្ស និងសត្វបាន។ មេរោគមួយចំនួននៃគ្រួសារមេរោគកូរ៉ូណា អាចបង្កឱ្យមនុស្សមានរោគផ្លូវដង្ហើមពីជំងឺផ្ដាសាយធម្មតារហូតដល់ជំងឺធ្ងន់ធ្ងរជាច្រើនទៀត ដូចជាជំងឺរោគសញ្ញាផ្លូវដង្ហើមម៊ឺស (MERS) និងជំងឺរោគសញ្ញាផ្លូវដង្ហើមសារ (SARS)។
មេរោគដែលគេរកឃើញថ្មីបំផុតមួយនៅក្នុងគ្រួសារមេរោគកូរ៉ូណា គឺត្រូវបានគេដឹងថាបង្កឱ្យមានជំងឺកូវីដ១៩ ដែលជាជំងឺមួយប៉ះពាល់ដល់សួត និងផ្លូវដង្ហើមរបស់មនុស្ស។ មេរោគនេះអាចរីករាលដាលជាចម្បងតាមរយៈតំណក់ទឹកមាត់ នៅពេលអ្នកដែលឆ្លងជំងឺនិយាយ ក្អក ឬកណ្ដាស់។
ការឆ្លងមេរោគកូរ៉ូណាភាគច្រើននឹងអាចបង្កទៅជាជំងឺផ្លូវដង្ហើមដែលមានលក្ខណ:ស្រាល និងមធ្យម ហើយអាចជាសះស្បើយឡើងវិញដោយមិនចាំបាច់ត្រូវការទទួលការព្យាបាលពិសេសពីមន្ទីរពេទ្យឡើយ។ រោគសញ្ញាទូទៅនៃជំងឺកូវីដ១៩ គឺគ្រុនក្តៅ ក្អកស្ងួត និងអស់កម្លាំង។ អ្នកជំងឺខ្លះក៏អាចមានអាការៈឈឺចុកចាប់រាងកាយ តឹងច្រមុះ ឈឺបំពង់ក ឬរាកផងដែរ។ រោគសញ្ញាទាំងនេះភាគច្រើនមានលក្ខណ:ស្រាល ហើយលេចចេញបន្តិចម្តងៗ។ មនុស្សខ្លះទៀតដែលឆ្លងមេរោគនេះ លេចចេញតែរោគសញ្ញាស្រាលប៉ុណ្ណោះ។
- មនុស្សភាគច្រើន (ប្រហែល ៨០%) បានជាសះស្បើយពីជំងឺនេះដោយពុំចាំបាច់ទទួលការព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យ
- មនុស្សម្នាក់ក្នុងចំណោមមនុស្ស ៥នាក់ដែលបានឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ អាចវិវឌ្ឍទៅជាអាការៈធ្ងន់ធ្ងរ ហើយពិបាកដកដង្ហើម
- មនុស្សវ័យចំណាស់ និងអ្នកដែលកំពុងមានជំងឺមួយចំនួនដូចជាជំងឺលើសឈាម បញ្ហាបេះដូង និងសួត ជំងឺទឹកនោមផ្អែម ឬជំងឺមហារីក គឺមានហានិភ័យខ្ពស់ក្នុងការវិវឌ្ឍទៅជាអាការ:ធ្ងន់ធ្ងរក្រោយពីការឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ បុគ្គលគ្រប់រូបសុទ្ធតែអាចធ្លាក់ខ្លួនឈឺធ្ងន់ដោយសារការឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ ជាពិសេសទៅទៀតនោះ សូម្បីតែអ្នកដែលមានរោគសញ្ញាស្រាលក៏អាចចម្លងមេរោគនេះទៅអ្នកដទៃបានយ៉ាងរហ័សផងដែរ។ ដូច្នេះ មនុស្សគ្រប់វ័យទាំងអស់ដែលមានអាការ:គ្រុនក្តៅ ក្អក និងពិបាកដកដង្ហើម គួរតែស្វែងរកការធ្វើតេស្ដ និងការព្យាបាលជាបន្ទាន់។
ដូចគ្នាទៅនឹងជំងឺផ្លូវដង្ហើមផ្សេងៗដូចជាជំងឺផ្ដាសាយធំ ឬផ្ដាសាយទូទៅ ការចាត់វិធានការទៅលើសុខុមាលភាពសាធារណៈពិតជាមានសារសំខាន់ណាស់ក្នុងការបន្ថយការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ ហើយវិធានការទាំងនេះរួមមាន៖
- ត្រូវនៅផ្ទះប្រសិនបើឈឺ
- ពាក់ម៉ាស់ដើម្បីការពារខ្លួនអ្នក និងអ្នកដទៃ
- គ្របមាត់ និងច្រមុះរបស់អ្នកជាមួយនឹងក្រដាសជូតមាត់ ឬបែរមុខចេញនៅពេលក្អក ឬកណ្ដាស់ រួចបោះចោលក្រដាសជូតមាត់ដែលប្រើរួចក្នុងធុងសំរាម
- លាងដៃឱ្យបានញឹកញាប់ជាមួយសាប៊ូ និងទឹក
- សម្អាតផ្ទៃ និងវត្ថុដែលប៉ះពាល់ញឹកញាប់
- រក្សាចម្ងាយយ៉ាងហោចណាស់ ២-៤ម៉ែត្រពីអ្នកដទៃ
រហូតមកដល់ពេលនេះ យើងពុំទាន់មានវ៉ាក់សាំងការពារ ហើយក៏ពុំមានថ្នាំព្យាបាលមេរោគនេះឱ្យជាសះស្បើយនៅឡើយនោះទេ។ អ្នកឆ្លងដែលមានអាការៈស្រាល គឺអាចសម្រាកព្យាបាលដោយខ្លួនឯងនៅផ្ទះបាន ហើយចំណែកឯអ្នកឆ្លងដែលមានអាការៈធ្ងន់ធ្ងរ ត្រូវសម្រាកព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យដើម្បីទទួលការថែទាំ និងការសង្គ្រោះជីវិតចាំបាច់រហូតដល់អាចជាសះស្បើយឡើងវិញ។ អ្នកជំងឺដែលមានអាការៈធ្ងន់ធ្ងរភាគច្រើនអាចជាសះស្បើយ ដោយសារការយកចិត្តទុកដាក់ថែទាំចាំបាច់បែបនេះពីមន្ទីរពេទ្យ។
វ៉ាក់សាំងការពារ និងថ្នាំដែលមានសក្ដានុពលមួយចំនួនក្នុងការព្យាបាលជំងឺកូវីដ១៩ គឺកំពុងត្រូវបានគេធ្វើការស្រាវជ្រាវនៅឡើយ។ វ៉ាក់សាំង និងថ្នាំទាំងនោះកំពុងត្រូវបានគេសាកល្បងប្រើប្រាស់នៅបណ្តាប្រទេសជាច្រើន ហើយអង្គការពិភពលោកមួយចំនួនដូចជាអង្គការសុខភាពពិភពលោក ក៏កំពុងសម្របសម្រួលកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដល់ការបង្កើតវ៉ាក់សាំង និងថ្នាំព្យាបាលជំងឺកូវីដ១៩ នេះផងដែរ៕
ជំនាន់ធ្វើការងារសេរី ឬការងារឯករាជ្យ
តើអ្វីទៅជាការងារសេរីឬការងារឯករាជ្យ? ហេតុអ្វីបានជាមនុស្សកាន់តែច្រើនទៅៗចង់ធ្វើការងារបែបនេះ?
Focus team
11/06/2020
អាថ៌កំបាំងនៃកូវីដ៖ ការពិតឬការប្រឌិត?
អាហារគឺពិតជាមានសារសំខាន់ណាស់សម្រាប់សុខភាព និងសារពាង្គកាយ។ តើអាហារខ្លះអាចការពារការឆ្លងមេរោគកូរ៉ូណាមែនដែរឬទេ?
Jonathan Fuentes
10/06/2020
វិធីសាស្ត្រការពារខ្លួនពីការទិញទំនិញតាមអនឡាញច្រើនលើសលប់ក្នុងរដូវកាលកូវីដ១៩
«អរគុណដែលជួយគាំទ្រផលិតផលរបស់យើងខ្ញុំ ហាងយើងខ្ញុំនឹងធ្វើការទំនាក់ទំនងទៅនៅពេលដែលទំនិញមកដល់»។ នេះគឺជាសារដែលក្រុមហ៊ុនតែងផ្ញើទៅកាន់អតិថិជនក្រោយការបញ្ជាទិញទំនិញតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ។
Focus team
09/06/2020
Focus team
09/06/2020
វិធីសាស្ត្រពង្រឹងសមត្ថភាពដោយខ្លួនឯងសម្រាប់ឱកាសការងារ
មនុស្សម្នាជាច្រើននៅទូទាំងពិភពលោកកំពុងតែជាប់នៅក្នុងផ្ទះ ហើយអ្នកខ្លះមានអារម្មណ៍ស្រពិចស្រពិល និងព្រួយបារម្ភចំពោះការងារ និងមុខជំនាញរបស់ខ្លួននាពេលអនាគត។ តើពួកគេអាចធ្វើអ្វីបានខ្លះដើម្បីជួយខ្លួនឯងទៅរកភាពជោគជ័យនៅក្នុងកាលៈទេសៈដ៏ស្មុគស្មាញនេះ?
Jonathan Fuentes
08/06/2020
ទិវាសមុទ្រពិភពលោក
តើសមុទ្រមានតួនាទីអ្វីខ្លះក្នុងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃរបស់យើង? តើយើងអាចធ្វើអ្វីខ្លះដើម្បីការពារសមុទ្រ?
Focus team
08/06/2020
យល់ដឹងពីជំងឺផ្ដាសាយ
តើអ្វីទៅជាជំងឺផ្ដាសាយ? វាមានប៉ុន្មានប្រភេទ? តើកត្តាភូមិសាស្ត្ររបស់ប្រទេសកម្ពុជាមានទំនាក់ទំនងទៅនឹងជំងឺនេះដែរឬទេ?
Focus team
05/06/2020
កត្តាបង្កើនប្រសិទ្ធភាពគ្រូអប់រំបរិយាបន្ននៅកម្ពុជា
តើអ្វីទៅជាការអប់រំបរិយាបន្ន? តើអ្នកដែលធ្លាប់ធ្វើការងារលើវិស័យនេះផ្តល់ទស្សនៈបែបណាចំពោះការអប់រំបរិយាបន្ននៅកម្ពុជា?
Focus team
04/06/2020
យល់ដឹងពីសុខភាពផ្លូវចិត្តរបស់កុមារ និងការជួយការពារកុមារពីឥទ្ធិពលនៃជំងឺកូវីដ១៩
កុមារកម្ពុជាជាច្រើននាក់អាចកំពុងក្លាយខ្លួនជាជនរងគ្រោះដោយប្រយោលដោយសារជំងឺកូវីដ១៩ ដែលបានវាយប្រហារទៅលើសុខភាពផ្លូវចិត្ត និងសកម្មភាពសង្គមផ្សេងៗដែលកុមារគួរតែទទួលបានដើម្បីអភិវឌ្ឍខ្លួន។
Focus team
04/06/2020
ការរៀនតាមអនឡាញគឺតម្រូវឱ្យមានការប្ដេជ្ញាចិត្តខ្ពស់ក្នុងការសិក្សា
ការសម្របខ្លួនទៅនឹងបរិបទនៃការសិក្សាបែបស្វ័យភាព និងទំនើប គឺជារបត់នៃបែបផែនសិក្សាថ្មីដែលបានធ្វើឱ្យនិស្សិតវ័យក្មេងទទួលបាននូវបទពិសោធន៍ថ្មីៗ និងចំណេះដឹងបន្ថែមដើម្បីអភិវឌ្ឍខ្លួនពីការសិក្សានៅក្នុងថ្នាក់រៀនផ្ទាល់មកជាការសិក្សាតាមប្រព័ន្ធអនឡាញទាំងស្រុង ដើម្បីចូលរួមទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩។
Focus team
03/06/2020
អាថ៌កំបាំងនៃកូវីដ៖ ការពិត ឬការប្រឌិត?
ហាយដ្រូស៊ីលក្លរ៉ូគីន (Hydroxychloroquine) ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាការផ្លាស់ប្ដូរដ៏សំខាន់មួយក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺកូវីដ១៩ ប៉ុន្តែតើវាពិតជាអព្ភូតហេតុដូចអ្វីដែលគេបានពិពណ៌នាមែនឬទេ?
Jonathan Fuentes
03/06/2020
