ព័ត៌មានដើម្បីជួយលោកអ្នក និងក្រុមគ្រួសារអ្នកក្នុងការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃដោយសុភមង្គល និងសុខភាពល្អ
អាចហៅផងដែរថា អ៊ិនកូវី ២០១៩ ឬវីរុសកូរ៉ូណាថ្មី ២០១៩
ពាក្យថា “មេរោគកូរ៉ូណា” ផ្សំឡើងមកពីពាក្យ “មេរោគ” និង “កូរ៉ូណា” ដែលជាភាសាឡាតាំងមានន័យថា “កម្រងផ្កា ឬមកុដ”។ គេអាចកំណត់លក្ខណ:សម្គាល់របស់មេរោគនេះបានតាមរយ:បន្លាស្រួចៗព័ទ្ធជុំវិញនៅលើផ្ទៃខាងក្រៅរបស់វា ហើយមេរោគនេះស្ថិតនៅក្នុងក្រុមគ្រួសារមេរោគដ៏ធំមួយដែលអាចបង្កជំងឺដល់មនុស្ស និងសត្វបាន។ មេរោគមួយចំនួននៃគ្រួសារមេរោគកូរ៉ូណា អាចបង្កឱ្យមនុស្សមានរោគផ្លូវដង្ហើមពីជំងឺផ្ដាសាយធម្មតារហូតដល់ជំងឺធ្ងន់ធ្ងរជាច្រើនទៀត ដូចជាជំងឺរោគសញ្ញាផ្លូវដង្ហើមម៊ឺស (MERS) និងជំងឺរោគសញ្ញាផ្លូវដង្ហើមសារ (SARS)។
មេរោគដែលគេរកឃើញថ្មីបំផុតមួយនៅក្នុងគ្រួសារមេរោគកូរ៉ូណា គឺត្រូវបានគេដឹងថាបង្កឱ្យមានជំងឺកូវីដ១៩ ដែលជាជំងឺមួយប៉ះពាល់ដល់សួត និងផ្លូវដង្ហើមរបស់មនុស្ស។ មេរោគនេះអាចរីករាលដាលជាចម្បងតាមរយៈតំណក់ទឹកមាត់ នៅពេលអ្នកដែលឆ្លងជំងឺនិយាយ ក្អក ឬកណ្ដាស់។
ការឆ្លងមេរោគកូរ៉ូណាភាគច្រើននឹងអាចបង្កទៅជាជំងឺផ្លូវដង្ហើមដែលមានលក្ខណ:ស្រាល និងមធ្យម ហើយអាចជាសះស្បើយឡើងវិញដោយមិនចាំបាច់ត្រូវការទទួលការព្យាបាលពិសេសពីមន្ទីរពេទ្យឡើយ។ រោគសញ្ញាទូទៅនៃជំងឺកូវីដ១៩ គឺគ្រុនក្តៅ ក្អកស្ងួត និងអស់កម្លាំង។ អ្នកជំងឺខ្លះក៏អាចមានអាការៈឈឺចុកចាប់រាងកាយ តឹងច្រមុះ ឈឺបំពង់ក ឬរាកផងដែរ។ រោគសញ្ញាទាំងនេះភាគច្រើនមានលក្ខណ:ស្រាល ហើយលេចចេញបន្តិចម្តងៗ។ មនុស្សខ្លះទៀតដែលឆ្លងមេរោគនេះ លេចចេញតែរោគសញ្ញាស្រាលប៉ុណ្ណោះ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ បុគ្គលគ្រប់រូបសុទ្ធតែអាចធ្លាក់ខ្លួនឈឺធ្ងន់ដោយសារការឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ ជាពិសេសទៅទៀតនោះ សូម្បីតែអ្នកដែលមានរោគសញ្ញាស្រាលក៏អាចចម្លងមេរោគនេះទៅអ្នកដទៃបានយ៉ាងរហ័សផងដែរ។ ដូច្នេះ មនុស្សគ្រប់វ័យទាំងអស់ដែលមានអាការ:គ្រុនក្តៅ ក្អក និងពិបាកដកដង្ហើម គួរតែស្វែងរកការធ្វើតេស្ដ និងការព្យាបាលជាបន្ទាន់។
ដូចគ្នាទៅនឹងជំងឺផ្លូវដង្ហើមផ្សេងៗដូចជាជំងឺផ្ដាសាយធំ ឬផ្ដាសាយទូទៅ ការចាត់វិធានការទៅលើសុខុមាលភាពសាធារណៈពិតជាមានសារសំខាន់ណាស់ក្នុងការបន្ថយការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ ហើយវិធានការទាំងនេះរួមមាន៖
រហូតមកដល់ពេលនេះ យើងពុំទាន់មានវ៉ាក់សាំងការពារ ហើយក៏ពុំមានថ្នាំព្យាបាលមេរោគនេះឱ្យជាសះស្បើយនៅឡើយនោះទេ។ អ្នកឆ្លងដែលមានអាការៈស្រាល គឺអាចសម្រាកព្យាបាលដោយខ្លួនឯងនៅផ្ទះបាន ហើយចំណែកឯអ្នកឆ្លងដែលមានអាការៈធ្ងន់ធ្ងរ ត្រូវសម្រាកព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យដើម្បីទទួលការថែទាំ និងការសង្គ្រោះជីវិតចាំបាច់រហូតដល់អាចជាសះស្បើយឡើងវិញ។ អ្នកជំងឺដែលមានអាការៈធ្ងន់ធ្ងរភាគច្រើនអាចជាសះស្បើយ ដោយសារការយកចិត្តទុកដាក់ថែទាំចាំបាច់បែបនេះពីមន្ទីរពេទ្យ។
វ៉ាក់សាំងការពារ និងថ្នាំដែលមានសក្ដានុពលមួយចំនួនក្នុងការព្យាបាលជំងឺកូវីដ១៩ គឺកំពុងត្រូវបានគេធ្វើការស្រាវជ្រាវនៅឡើយ។ វ៉ាក់សាំង និងថ្នាំទាំងនោះកំពុងត្រូវបានគេសាកល្បងប្រើប្រាស់នៅបណ្តាប្រទេសជាច្រើន ហើយអង្គការពិភពលោកមួយចំនួនដូចជាអង្គការសុខភាពពិភពលោក ក៏កំពុងសម្របសម្រួលកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដល់ការបង្កើតវ៉ាក់សាំង និងថ្នាំព្យាបាលជំងឺកូវីដ១៩ នេះផងដែរ៕
មនុស្សគ្រប់រូបតែងតែមានពេលសប្បាយរីករាយ និងកើតទុក្ខ ប៉ុន្តែការប្រែប្រួលឡើងចុះភ្លាមៗនៃអារម្មណ៍គ្រប់ពេលវេលា ម្តងសប្បាយរីករាយ ម្តងកើតទុក្ខមិនចង់ជួបមនុស្សម្នា និងមិនចង់ធ្វើអ្វីទាំងអស់នោះ ជាបញ្ហាមួយដែលគួរផ្ដោតសំខាន់។
ក្នុងអំឡុងពេលរាតត្បាតដំបូងនៃជំងឺកូវីដ១៩ មនុស្សជាច្រើនបានបង្ខំចិត្តធ្វើការពីផ្ទះ អនុវត្តគម្លាតសង្គមដើម្បីចូលរួមកាត់បន្ថយការរីករាលដាលនៃជំងឺនេះ។ ប៉ុន្តែវាមិនមែនជាជម្រើសរបស់មនុស្សជាច្រើនទៀតនោះទេ ជាពិសេសអ្នកធ្វើការនៅក្នុង ឬទាក់ទងនឹងវិស័យទេសចរណ៍ទាំងផ្ទាល់និងមិនផ្ទាល់ ព្រោះពួកគេត្រូវបានបាត់បង់ការងាររបស់ខ្លួន។
តើអ្នកធ្លាប់ឃើញសំរាមពេលក្រឡេកមើលឆ្វេងនិងស្តាំដែរឬទេ? តើអ្នកចង់ឱ្យសហគមន៍របស់អ្នកស្អាតដែរឬទេ? ប្រសិនបើមានការអនុវត្តដែលយើងអាចធ្វើបាន តើអ្នកនឹងស្ម័គ្រចិត្តធ្វើតាមវិធីទាំងនោះដែរឬទេ?
យោងតាមក្រសួងទេសចរណ៍ បានឱ្យដឹងថា មានទេសចរជាង ១លាន ៤សែននាក់បានធ្វើដំណើរកម្សាន្តទៅកាន់តំបន់នានាទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា នៅក្នុងអំឡុងពេលសម្រាកសងបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរដែលត្រូវបានខកខានដោយសារតែការរាតត្បាតនៃជំងឺកូវីដ១៩។
កាលពីពាក់កណ្តាលខែកក្កដា កន្លងមកនេះ សកម្មជនផ្នែកយេនឌ័រ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលបានប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គម និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយបញ្ចេញប្រតិកម្មទៅលើមាត្រាមួយក្នុងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ថ្មីស្ដីពី សណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ដែលមានចែងទាក់ទងទៅនឹងការរឹតត្បិតក្នុងការស្លៀកពាក់។
ជាមួយនឹងកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ហើយអាជីវកម្មថ្មីៗជាច្រើនកំពុងមានការកើនឡើង និងផ្ដោតចក្ខុទៅលើការប្រើប្រាស់តាមប្រព័ន្ធឌីជីថល ក្រុមអ្នកមានទេពកោសល្យ និងភាពច្នៃប្រឌិតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានចាប់យកឱកាសនេះក្នុងការបញ្ចេញសមត្ថភាព និងប្រើប្រាស់គំនិតដ៏ល្អៗរបស់ពួកគេ។
អត្ថបទដោយ៖ ROBIN SPIESS
តើកូវីដ១៩បានជះឥទ្ធិពលអ្វីខ្លះដល់វិស័យបាល់ទាត់នៅកម្ពុជា?
តោះ! ចូលរួមភ្លក់ម្ហូបឆ្ងាញ់ៗក្នុងបណ្តាប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ាននៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បីទទួលបានអារម្មណ៍ស្រស់ស្រាយនៅក្នុងអំឡុងថ្ងៃឈប់សម្រាកនេះ។
អត្ថបទដោយ Thina TOCH
និង
ទីក្រុងភ្នំពេញដែលធ្លាប់ត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថាគជ់នៅអាស៊ី បានក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលពាណិជ្ជកម្ម និងទីក្រុងវប្បធម៌ចម្រុះ ហើយចំណុចសម្គាល់ដ៏ល្បីរបស់ទីក្រុងនេះ គឺចំណុចប្រសព្វនៃទន្លេទាំងបួន (ទន្លេចតុមុខ) នៅចំចំណុចកណ្តាលបេះដូងនៃប្រទេសកម្ពុជា។
អត្ថបទដោយ CRISTYN LLOYD
ទីក្រុងភ្នំពេញដែលធ្លាប់ត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថាគជ់នៅអាស៊ី បានក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលពាណិជ្ជកម្ម និងទីក្រុងវប្បធម៌ចម្រុះ ហើយចំណុចសម្គាល់ដ៏ល្បីរបស់ទីក្រុងនេះ គឺចំណុចប្រសព្វនៃទន្លេទាំងបួន (ទន្លេចតុមុខ) នៅចំចំណុចកណ្តាលបេះដូងនៃប្រទេសកម្ពុជា។
អត្ថបទដោយ CRISTYN LLOYD
កាលពីព្រេងនាយ មានយុវជនបីនាក់បានចំណាយពេលស្ទើរមួយជីវិតរបស់ពួកគេរស់នៅក្នុងទីក្រុងទំនើបដ៏តូចចង្អៀតមួយ។ ថ្ងៃមួយពួកគេទាំងបីបានឮពាក្យចចាមអារ៉ាមអំពីកំណប់ធម្មជាតិដែលបានកប់នៅក្នុងព្រៃជ្រៅដោយចៃដន្យ។
