ព័ត៌មានដើម្បីជួយលោកអ្នក និងក្រុមគ្រួសារអ្នកក្នុងការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃដោយសុភមង្គល និងសុខភាពល្អ
អាចហៅផងដែរថា អ៊ិនកូវី ២០១៩ ឬវីរុសកូរ៉ូណាថ្មី ២០១៩
ពាក្យថា “មេរោគកូរ៉ូណា” ផ្សំឡើងមកពីពាក្យ “មេរោគ” និង “កូរ៉ូណា” ដែលជាភាសាឡាតាំងមានន័យថា “កម្រងផ្កា ឬមកុដ”។ គេអាចកំណត់លក្ខណ:សម្គាល់របស់មេរោគនេះបានតាមរយ:បន្លាស្រួចៗព័ទ្ធជុំវិញនៅលើផ្ទៃខាងក្រៅរបស់វា ហើយមេរោគនេះស្ថិតនៅក្នុងក្រុមគ្រួសារមេរោគដ៏ធំមួយដែលអាចបង្កជំងឺដល់មនុស្ស និងសត្វបាន។ មេរោគមួយចំនួននៃគ្រួសារមេរោគកូរ៉ូណា អាចបង្កឱ្យមនុស្សមានរោគផ្លូវដង្ហើមពីជំងឺផ្ដាសាយធម្មតារហូតដល់ជំងឺធ្ងន់ធ្ងរជាច្រើនទៀត ដូចជាជំងឺរោគសញ្ញាផ្លូវដង្ហើមម៊ឺស (MERS) និងជំងឺរោគសញ្ញាផ្លូវដង្ហើមសារ (SARS)។
មេរោគដែលគេរកឃើញថ្មីបំផុតមួយនៅក្នុងគ្រួសារមេរោគកូរ៉ូណា គឺត្រូវបានគេដឹងថាបង្កឱ្យមានជំងឺកូវីដ១៩ ដែលជាជំងឺមួយប៉ះពាល់ដល់សួត និងផ្លូវដង្ហើមរបស់មនុស្ស។ មេរោគនេះអាចរីករាលដាលជាចម្បងតាមរយៈតំណក់ទឹកមាត់ នៅពេលអ្នកដែលឆ្លងជំងឺនិយាយ ក្អក ឬកណ្ដាស់។
ការឆ្លងមេរោគកូរ៉ូណាភាគច្រើននឹងអាចបង្កទៅជាជំងឺផ្លូវដង្ហើមដែលមានលក្ខណ:ស្រាល និងមធ្យម ហើយអាចជាសះស្បើយឡើងវិញដោយមិនចាំបាច់ត្រូវការទទួលការព្យាបាលពិសេសពីមន្ទីរពេទ្យឡើយ។ រោគសញ្ញាទូទៅនៃជំងឺកូវីដ១៩ គឺគ្រុនក្តៅ ក្អកស្ងួត និងអស់កម្លាំង។ អ្នកជំងឺខ្លះក៏អាចមានអាការៈឈឺចុកចាប់រាងកាយ តឹងច្រមុះ ឈឺបំពង់ក ឬរាកផងដែរ។ រោគសញ្ញាទាំងនេះភាគច្រើនមានលក្ខណ:ស្រាល ហើយលេចចេញបន្តិចម្តងៗ។ មនុស្សខ្លះទៀតដែលឆ្លងមេរោគនេះ លេចចេញតែរោគសញ្ញាស្រាលប៉ុណ្ណោះ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ បុគ្គលគ្រប់រូបសុទ្ធតែអាចធ្លាក់ខ្លួនឈឺធ្ងន់ដោយសារការឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ ជាពិសេសទៅទៀតនោះ សូម្បីតែអ្នកដែលមានរោគសញ្ញាស្រាលក៏អាចចម្លងមេរោគនេះទៅអ្នកដទៃបានយ៉ាងរហ័សផងដែរ។ ដូច្នេះ មនុស្សគ្រប់វ័យទាំងអស់ដែលមានអាការ:គ្រុនក្តៅ ក្អក និងពិបាកដកដង្ហើម គួរតែស្វែងរកការធ្វើតេស្ដ និងការព្យាបាលជាបន្ទាន់។
ដូចគ្នាទៅនឹងជំងឺផ្លូវដង្ហើមផ្សេងៗដូចជាជំងឺផ្ដាសាយធំ ឬផ្ដាសាយទូទៅ ការចាត់វិធានការទៅលើសុខុមាលភាពសាធារណៈពិតជាមានសារសំខាន់ណាស់ក្នុងការបន្ថយការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ ហើយវិធានការទាំងនេះរួមមាន៖
រហូតមកដល់ពេលនេះ យើងពុំទាន់មានវ៉ាក់សាំងការពារ ហើយក៏ពុំមានថ្នាំព្យាបាលមេរោគនេះឱ្យជាសះស្បើយនៅឡើយនោះទេ។ អ្នកឆ្លងដែលមានអាការៈស្រាល គឺអាចសម្រាកព្យាបាលដោយខ្លួនឯងនៅផ្ទះបាន ហើយចំណែកឯអ្នកឆ្លងដែលមានអាការៈធ្ងន់ធ្ងរ ត្រូវសម្រាកព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យដើម្បីទទួលការថែទាំ និងការសង្គ្រោះជីវិតចាំបាច់រហូតដល់អាចជាសះស្បើយឡើងវិញ។ អ្នកជំងឺដែលមានអាការៈធ្ងន់ធ្ងរភាគច្រើនអាចជាសះស្បើយ ដោយសារការយកចិត្តទុកដាក់ថែទាំចាំបាច់បែបនេះពីមន្ទីរពេទ្យ។
វ៉ាក់សាំងការពារ និងថ្នាំដែលមានសក្ដានុពលមួយចំនួនក្នុងការព្យាបាលជំងឺកូវីដ១៩ គឺកំពុងត្រូវបានគេធ្វើការស្រាវជ្រាវនៅឡើយ។ វ៉ាក់សាំង និងថ្នាំទាំងនោះកំពុងត្រូវបានគេសាកល្បងប្រើប្រាស់នៅបណ្តាប្រទេសជាច្រើន ហើយអង្គការពិភពលោកមួយចំនួនដូចជាអង្គការសុខភាពពិភពលោក ក៏កំពុងសម្របសម្រួលកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដល់ការបង្កើតវ៉ាក់សាំង និងថ្នាំព្យាបាលជំងឺកូវីដ១៩ នេះផងដែរ៕
ការហាត់យោហ្គាមិនត្រឹមតែជាធ្វើការលំហាត់ប្រាណ ដែលជំនួយសុខភាពផ្លូវកាយ និងសុខភាពផ្លូវចិត្តនោះទេ។ អ្វីដែលគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ទៀតនោះ ពេលខ្លះការហាត់យោហ្គា អាចជួយផ្លាស់ប្តូរជីវិតរបស់មនុស្សថែមទៀតផង។
សម្រាប់អ្នកចូលចិត្តទទួលទានកាហ្វេ កាហ្វេប្រៀបបីដូចជាម៉ោងរោទ៍សំខាន់ ដែលអាចដាស់ស្មារតី និងចាប់ផ្តើមថ្ងៃថ្មីដោយអារម្មណ៍ស្រស់ស្រាយ។ ប៉ុន្តែទម្លាប់នេះ ជាការចំណាយ ដែលខ្ជះខ្ជាយប្រាក់កាស និងអាចប៉ះពាល់ដល់សុខភាពមែនទេ?
ឈ្វេងយល់អំពីការសិក្សាថ្មីៗមួយចំនួន ដែលអ្នកអាចមិនដឹងពីយោហ្គា។ ជាពិសេសអំពីអត្ថប្រយោជន៍សំខាន់ៗរបស់ យោហ្គាចំពោះសុខភាពរាងកាយ និងសុខភាពផ្លូវចិត្តសម្រាប់យុវវ័យ។
ការទទួលទានដំណេកឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់មានសារៈសំខាន់ណាស់ សម្រាប់សុខភាព មនុស្សម្នាក់ៗ។ ប៉ុន្តែនៅមានរឿងរ៉ាវជាច្រើន ដែលគេមិនទាន់អាចបកស្រាយបាន នៅពីក្រោយមូលហេតុ នៃការគេង។
អាហារមិនត្រឹមតែជានិមិត្តរូបនៃជីវិតនោះទេ ប៉ុន្តែក៏ជាស្បៀងដ៏សំខាន់សម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់អ្នកប្រើប្រាស់ និង អ្នកផលិត។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ការទទួលបានស្បៀង និងអាហារូបត្ថម្ភ គឺជាសិទ្ធិមនុស្សជាមូលដ្ឋាន ដែលគ្រប់គ្នាគួរតែទទួលបាន ក្នុងការរស់រានជាមនុស្ស ដោយមិនមែនផ្តោតសំខាន់ទៅលើការធ្វើជំនួញរកសុី តែមួយមុខនោះទេ។
ការសិក្សាថ្មីមួយបានរកឃើញថា ការបរិភោគយ៉ាអួ(Yoghurt) ជាប្រចាំ
អាចជួយកាត់បន្ថយកម្រិតសម្ពាធឈាម សម្រាប់អ្នកដែលមានជំងឺលើសឈាម។
ការស្វែងយល់ឱ្យច្បាស់មុននឹងសម្រេចចិត្តប្រើប្រាស់ផលិតផលឬ អាហារបំប៉នសុខភាព អាចជួយអ្នកជ្រើសរើសផលិតផល ដែលមិនប៉ះពាល់ដល់សុខភាព ខាតបង់ពេលវេលា និង ប្រាក់កាសរបស់អ្នក។
ការរៀបចំដាក់កាកសំណល់ថ្មពិលឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ជាទម្លាប់ថ្មី ដែលយើងគួរអនុវត្តដើម្បីសុវត្ថិភាពក្រុមគ្រួសារ និងបរិស្ថានជុំវិញខ្លួនអ្នក។
ការបំបៅដោះកូន គឺជាជម្រើសមួយដ៏ល្អបំផុតសម្រាប់សុខភាពទារក និងម្តាយ។ ជារៀងរាល់ឆ្នាំ សប្តាហ៍នៃការបំបៅកូនដោយទឹកម្តាយត្រូវបានប្រារព្ធឡើងនៅទូទាំងពិភពលោក នៅដើមខែសីហា ចាប់ពីថ្ងៃទី ១ ដល់ថ្ងៃទី ៧ ខែសីហាដើម្បីផ្សព្វផ្សាយការយល់ដឹងអំពីសារៈសំខាន់ និងតម្រូវការរបស់វា។
បន្ទាប់ពីបានចំណាយពេលជាងមួយទសវត្សរ៍ នៅក្នុងការបង្កើតទីផ្សារអនាម័យនៅតាមទីជនបទ ពេលវេលានៃការបញ្ចប់ប្រតិបត្តិការរបស់អង្គការក្នុងស្រុកមួយនេះ បានមកដល់ហើយ។
មានមនុស្សមិនតិចនាក់ទេ ដែលកើតទុក្ខព្រួយ គេងមិនលក់ នឿយហត់ ដោយសារការរាតត្បាតជាសកល របស់ជំងឺកូវីដ១៩។ ប៉ុន្តែតើអ្នកដឹងទេថា ការកើតទុក្ខមានដំណាក់កាល និងការវិវត្តន៍របស់វា? ហើយតើយើងអាចរៀនបានអ្វីខ្លះ ពេលដែលយើងដឹងពីដំណាក់កាលនៃទុក្ខព្រួយរបស់ខ្លួនយើងផ្ទាល់?
អារម្មណ៍មួយដែលវិលវល់ និងគ្មានផែនការច្បាស់លាស់សម្រាប់ថ្ងៃខាងមុខ អាចធ្វើឱ្យអ្នកមិនសប្បាយចិត្ត ហត់នឿយនឹងជីវិត ជាពិសេសប៉ះពាល់ដល់សុខភាពផ្លូវចិត្តរបស់អ្នកផ្ទាល់តែម្តង។
This post is also available in:
EN
